همشهری آنلاین، شقایق عرفینژاد: با وجود این که همیشه از قدرت نویسندگی و منحصر به فرد بودن و ارزش نوشتههای اکبر رادی صحبت شده، اما واقعیت این است که متنهای او کمتر روی صحنه میروند. در واقع در سالهای اخیر هادی مرزبان تنها کارگردانی بوده که متنهای او را اجرا کرده است. حالا در سالن سنگلج نمایش «شب روی سنگفرش خیس» به کارگردانی میکاییل شهرستانی روی صحنه است و علاوه بر آن نمایش «پرده در پرده» هم با کارگردانی رویا اسدی و با ترکیبی از متنهای رادی در حال اجراست. این نمایش هفت پرده از هفت نمایشنامه رادی است که در آموزشگاه بازیگری طی دوره آموزشی توسط استاد و شاگردانش اجرا میشود.
اسدی در باره ایده و چگونگی شکلگیری این نمایش میگوید: «آقای شهرستانی دغدغهای داشتند و آن این بود که طی سالهایی که به عنوان مدرس به تعلیم هنرجویانش پرداخته و میپردازند، روند پرورش آنها را دراماتیزه کنند و به صحنه بیاورند. البته آثار رادی میتوانست دستمایه این هدف باشد که در عینحال مخاطب برانگیخته شود تا با آثار این بزرگمرد عرصه درام هم آشنا شود. این بود که ساختار کلی شکل گرفت و ایشان با یکی از شاگردانشان، مرجان رزم آزما، که دستی بر آتش داشتند همکاری کردند و این اثر نوشته شد. البته به پیشنهاد و مشورتهایی که با هم داشتیم، تغییرات و اصلاحاتی در طول آمادهسازی هنرجویان اتفاق افتاد که اثر را کامل تر کرد.»
اسدی در باره انتخاب آثار و پردههایی از نمایشنامههای اکبر رادی برای این نمایش میگوید: «آثار ایشان همان نخ تسبیح است که ایده اصلی را به هم هم پیوند داده است. یکی از تمهایی که در آثار رادی تکرار میشود تحولات اجتماعی است و اگر دقیق به نمایش پرده در پرده نگاه شود این وجه اشتراک در تمامی تابلوها به چشم میخورد. چه تحول فردی باشد وچه اجتماعی.»
این نمایش میتواند نوعی آموزش بازیگری به مخاطبی باشد که احیانا به این کار علاقه مند است. حتی در پوستر کار هم عنوان نمایش روی یک تخته سیاه نوشته شده است. اسدی در باره این که آیا این کار یک کلاس بازیگری است یا کسانی هم که علاقهای به این کار ندارند، میتوانند مخاطب آن باشند، توضیح میدهد: «واقعیت این است که تماشاگران ما متفاوتند و ما هیچ نظر منفی از تماشاگر دریافت نکردهایم و همگی با رضایت از سالن بیرون میآیند. این نشان میدهد مخاطب با گونه متفاوت، تازه و تجربهنشده و بدیع روبرو است که پیش از این ندیده و برایش جذاب است.»
او در باره روند تمرینهای این نمایش با هنرجویان بازیگری میگوید: «تمرینهای این نمایش و همینطور نمایش شب روی سنگفرش خیس، چیزی حدود ۷ماه به طول انجامید و معمولاً هم در محل آموزشگاه ژیوار که این دوستان خروجی آن آموزشگاه هستند و کار پایاننامه آنها محسوب میشود، انجام شد. روند کار هم روند عادی و معمول این کار بود. خوانش و تحلیل نمایشها و شناخت بیشتر نویسنده (اکبر رادی) و همینطور روشهای سازنده پرورش بازیگر که طی سی و اندی سال تدریس آقای شهرستانی به تک تک پردهها افزوده شد و با حضور و مشاورههای لازم از سوی او موفق به آمادهسازی هنرجویان و سپس به صحته رفتنشان شدیم.»
میکاییل شهرستانی که همزمان با این کار نمایش شب روزی سنگفرس خیس را در همین تماشاخانه سنگلج روی صحنه دارد، در این نمایش مشاور کارگردان بوده است. اسدی البته حضور شهرستانی در این کار را بیشتر از مشاور کارگردان میداند و میگوید: «بهتر است بگویم این نمایش به طور مشترک کارگردانی شد، ولی ایشان ترجیح دادند به عنوان مشاور حضور پیدا کنند. نظرات مفید و سازنده ایشان برایم بسیار ارزشمند بود، چرا که این دانش آموختگان در واقع شاگردان ایشان هستند و حدود یک سال و نیم تحت نظر ایشان آموزش دیدهاند و چون با تواناییها و ظرفیتها و روشهای آمادهسازی آنها بیش از من آشنا بودند، بنابراین حضورشان در کنار من ضروری و لازم بود.»
او در باره این که آیا تماشاگرانی هم که با نوشتهها و نمایشنامههای رادی آشنا نیستند، میتوانند با این کار ارتباط برقرار کنند، توضیح میدهد: «تردید نداشته باشید که همینطور است و اتفاقاً بسیاریشان انگیزه لازم را پیدا کردهاند تا به خواندن آثار این درامنویس بزرگ و ارزشمند روی بیاورند. من از نظراتیکه تماشاگران بعد از دیدن نمایش نوشته اند، به اینباور رسیده ام و این موضوع بسیار برایم ارزشمند است.»
تماشاخانه سنگلج یکی از معدود سالنهای تئاتر تهران است که رویکرد مشخصی دارد و همیشه نمایشهایی با متنهای ایرانی و یا کارهای سنتی در آن اجرا میشوند. اسدی هم در باره اجرای این نمایش در سنگلج آن را وابسته به همین نگاه میداند و میگوید: «هر دو نمایش با این نگاه بسته و آماده شد و با جلسات و صحبتهایی که با مدیریت تماشاخانه صورت گرفته بود کارها به صحنه رسید. در تعرفه تماشاخانه سنگلج آثار ایرانی است که باید اجرا شود و البته تجربیات پیش از این آقای شهرستانی هم مزید بر علت شد. ایشان به عنوان بازیگر دو تجربه و به عنوان کارگردان یک تجربه خوشایند با آن تماشاخانه و مدیریت آنجا داشتند و بسیار راضی بودند. پس نمایشها، هم «پرده در پرده» و هم «شب روی سنگفرش خیس» در تماشاخانه ی سنگلج به صحنه رفت.»
او در باره استقبال تماشاگران از این کار که تخصصی حوزه بازیگری و تئاتر است، میگوید: «ناراضی نیستم. هرچند مخاطب در اینتماشاخانه انتظار و توقع آثار کمدی را دارد، ولی با این حال حضور تماشاگران فهیم در هرشب و نظرات سراسر مثبت در صفحات مجازی برایم باعث خرسندی شده است، ولی به هر صورت این گونه نمایشی برای تماشاگر خاص است.»